Δύο θρύλοι, η βραβευμένη με Όσκαρ Έλεν Μίρεν (The Queen) και ο δύο φορές υποψήφιος για Όσκαρ Ίαν ΜακΚέλεν (Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring, Gods and Monsters) συμπρωταγωνιστούν σε ταινία για πρώτη φορά και μάλιστα σε ένα ευφυέστατο, αγωνιώδες θρίλερ για τα μυστικά που κρύβουν οι άνθρωποι και τα ψέματα που βιώνουν.
Την ταινία σκηνοθετεί ο Μπιλ Κόντον, ο βραβευμένος με Όσκαρ σεναριογράφος του Gods and Monsters, ενώ το σενάριο του Τζέφρι Χάτσερ (Mr. Holmes) μεταφέρει στο πανί το συναρπαστικό μπεστ σέλερ του Νίκολας Σερλ.
Σενάριο (βασισμένο στο βιβλίο του Νίκολας Σερλ): Τζέφρι Χάτσερ
Σκηνοθεσία: Μπιλ Κόντον
Πρωταγωνιστούν: Ίαν ΜακΚέλεν, Έλεν Μίρεν, Ράσελ Τόβεϊ, Τζιμ Κάρτερ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Τομπάιας Α. Σλίσλερ
Μοντάζ: Βιρτζίνια Κατζ
Μουσική: Κάρτερ Μπέργουελ
Διάρκεια: 1 ώρα και 49 λεπτά
Σύνοψη
Ο Ρόι Κόρτνεϊ (Ίαν ΜακΚέλεν), ένας επαγγελματίας απατεώνας, έχει βάλει στο μάτι τον επόμενο στόχο του: τη χήρα Μπέτι ΜακΛις (Έλεν Μίρεν) με τεράστια περιουσία στη διάθεση της. Και ο Ρόι σκοπεύει να πάρει ό,τι της ανήκει. Από την πρώτη τους συνάντηση, ο Ρόι αρχίζει να βομβαρδίζει την Μπέτι με τα δοκιμασμένα κόλπα του και η Μπέτι, που μοιάζει γοητευμένη, παρασύρεται. Αλλά αυτή τη φορά, αυτό που ξεκίνησε σαν μια ακόμα κομπίνα κλιμακώνεται σε ένα κυνηγητό γάτας-ποντικιού όπου παίζονται όλα για όλα. Αποκαλύψεις ενός δόλου πιο σκοτεινού τους οδηγούν σε ένα ναρκοπέδιο κινδύνου, ίντριγκας και προδοσίας.
Ψάξε ανάμεσα στα ψέματα
«Η ταινία πραγματεύεται τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης με χιούμορ μακάβριο» λέει ο σκηνοθέτης Μπιλ Κόντον για αυτή τη συναρπαστική ιστορία, όπου λίγα είναι αυτό που δείχνουν. «Είναι ένα χιτσκοκικό θρίλερ, που υφαίνει μυστήριο, έγκλημα και ανθρώπινο δράμα μαζί. Στο επίκεντρο είναι δύο καταπληκτικοί σύνθετοι χαρακτήρες τους οποίους υποδύονται δύο από τους καλύτερους ηθοποιούς όλων των εποχών, στην κορύφωση της τέχνης τους, που μας αφήνουν να αναρωτιόμαστε μέχρι τέλους, όπως συμβαίνει στις κλασικές ιστορίας μυστηρίου. Είναι διεστραμμένα αστείο».
«Με ενθουσιάζει η σκέψη του κοινού που θα πρέπει να συνδυάσει τα στοιχεία σε ένα σύνθετο παζλ με ανατροπές. Δεν είναι μόνο οι ανατροπές που μπορεί να αιφνιδιάζουν, αλλά τα κίνητρα και οι ρίζες από τις οποίες προέρχονται» λέει ο σκηνοθέτης.
«Θέλεις οι χαρακτήρες να είναι σύνθετοι και ουσιαστικοί» λέει η Έλεν Μίρεν, που υποδύεται την Μπέτι. «Η Μπέτι, όμως είναι μάλλον γλυκιά. Δεν φαίνεται δυνατή ή σκληρή. Όπως οι περισσότεροι, νιώθει ότι κάτι λείπει. Ψάχνει μια συντροφιά, κάποιον να πάει για δείπνο μαζί ή στο θέατρο. Και ξαφνικά εμφανίζεται ο Ρόι, που είναι αστείος και γοητευτικός και μπορεί να είναι αυτό που ψάχνει ακριβώς».
Στην πραγματικότητα, σύντομα φαίνεται ότι αυτοί οι δύο τα βρίσκουν, δύο άνθρωποι που ψάχνουν κάτι ξεχωριστό, που έχουν αποφασίσει να δώσουν μια ευκαιρία. Η ταινία εξερευνά όχι μόνο την τέχνη της εξαπάτησης, αλλά και των σχέσεων, αναγνωρίζοντας με μία δόση κυνισμού ότι η επιτυχία συχνά εξαρτάται από τις κοινές δεξιότητες αυτών που συμμετέχουν.
Ο Ίαν ΜακΚέλεν συνεργάζεται για τέταρτη φορά με τον Κόντον και λέει: «Οι γρίφοι φτιάχνουν ενδιαφέρουσες ιστορίες. Κρίνω ένα σενάριο κατά κύριο λόγο από το αν είναι μια ταινία που θέλω να δω και μου αρέσουν οι ιστορίες που δεν ξέρεις τι σε περιμένει. Η ταινία έχει στιγμές που κόβουν την ανάσα, γιατί συμβαίνει κάτι που δεν τον έχεις προβλέψει».
Ένα είναι σίγουρο: όταν συναντιούνται, ο Ρόι ζυγίζει την Μπέτι με το έμπειρο μάτι ενός εκτιμητή. Κάτω από τους άψογους τρόπους του και το λαμπερό του βλέμμα είναι ένας ασύδοτος απατεώνας που θέλει να τη γοητεύσει, να εκμεταλλευτεί τις αδυναμίες της… και να καταχραστεί όλα της τα χρήματα. Ήδη μάλιστα πιστεύει ότι τα έχει σχεδόν καταφέρει. Η Μπέτι είναι θερμή, τρυφερή, μοναχική και ίσως πιο εγκάρδια παρά συνετή.
Όμως, παρά την αυτοπεποίθηση που διακρίνει τον Ρόι, υπάρχει περίπτωση η γυναίκα αυτή να μην είναι αυτό που δείχνει. Μπορεί να έχει κι αυτή τα μυστικά της. Σίγουρα πάντως, η Μπέτι έχει φροντίσει για την ασφάλεια της, έχοντας τον εγγονό της να την περιμένει στο αυτοκίνητο για να τη συνοδεύσει, αν το ραντεβού δεν πήγαινε καλά. «Απλώς μία πρόληψη» εξηγεί. Και το αγόρι ανησυχεί. Φυσικά, ο Ρόι έχει κατανόηση, παρόλο που το τελευταίο πράγμα που θέλει είναι έναν νεαρό προστάτη στα πόδια του.
Τον Στίβεν υποδύεται ο Ράσελ Τόβεϊ, που συμπληρώνει το καστ μαζί με τον Τζιμ Κάρτερ στον ρόλο του Βίνσεντ, συντρόφου του Ρόι στις κομπίνες.
Αν και οι λεπτομέρειες της ζωής του Ρόι εγείρουν τις επιφυλάξεις του Στίβεν, η καλόβολη Μπέτι δεν βρίσκει κάποιο πρόβλημα. Ο Ρόι βγήκε; Πήγε να δει έναν φίλο του στο νοσοκομείο; Δεν υπάρχει κανένα θέμα. «Η ζωή του είναι μυστηριώδης, έχει παράξενες σχέσεις, οπότε υπάρχει πάντα μία αίσθηση ότι κάτι συμβαίνει στο σκοτάδι» παρατηρεί η Μίρεν.
Η αλήθεια είναι ότι για έναν άντρα που δεν αντιστέκεται σε μια γερή δόση αδρεναλίνης που προσφέρει μία καλά εκτελεσμένη και ριψοκίνδυνη κομπίνα, το να μαδάει το πορτοφόλι πλούσιων γυναικών είναι κάτι που κάνει παράλληλα. Συνήθως τα ρίσκα του είναι πιο σοβαρά.
«Η ιστορία αποκαλύπτει τη συναρπαστική παθολογία της καριέρας ενός απατεώνα» επισημαίνει ο Κόντον. Παρόλο που το βιβλίο συγκεντρώνεται περισσότερο στην τροχιά του Ρόι, ο Κόντον είδε την κινηματογραφική δυναμική στο δίδυμο της Μπέτι με τον Ρόι -ή της Έλεν με τον Ίαν. «Ο γυναικείος χαρακτήρας και η πλευρά της έχει το ίδιο βάρος. Ξεκινάει και τελειώνει με τη σχέση τους».
Ο σεναριογράφος Τζέφρι Χάτσερ λέει για την ιστορία του βιβλίου που μετέφερε σε κινηματογραφικό σενάριο: «Στη μέση της ιστορίας υπάρχει μια απάτη, στη μέση της απάτης υπάρχει μια ερωτική ιστορία και στη μέση της ερωτικής ιστορίας κάτι άλλο. Είναι σαν μπαμπούσκες, κάθε φορά που βγάζεις το κεφάλι της μίας, βρίσκεις μία άλλη μέσα».
Η μεταφορά του βιβλίου για τον κινηματογράφο σήμαινε και τη μεταφορά της στο σήμερα, όπου η τεχνολογία παίζει καταλυτικό ρόλο. «Το βιβλίο αποκαλύπτει πράγματα νωρίτερα και αγωνία προκύπτει από το πότε θα ανακαλύψουν οι χαρακτήρες αυτό που ο αναγνώστης ήδη ξέρει» λέει ο Χάτσερ. «Η ταινία είναι πιο αντικειμενική, επιτρέποντας στο κοινό να υιοθετήσει πρώτα την οπτική του ενός χαρακτήρα και μετά του άλλου».
«Λάτρεψα το σενάριο, ο Τζέφρι έκανε καταπληκτική δουλειά. Είναι διαφορετικό, αλλά εξίσου κοντά στο πνεύμα του βιβλίου. Ο Μπιλ ήταν φανταστική επιλογή σκηνοθέτη. Έχει ευαισθησία για τους χαρακτήρες. Έχει κάνει πολλές διαφορετικές ταινίες, όλες με συναίσθημα και μου αρέσει ο τρόπος που επικεντρώνεται στα άτομα και στην ιστορία» λέει ο Σέρλ που έγραψε το βιβλίο.
Καθώς η Μπέτι και ο Ρόι περνάνε περισσότερο χρόνο μαζί, η ιστορία μας ταξιδεύει από τον κόσμο του Ρόι στο σπίτι της Μπέτι. Για τον απλό παρατηρητή, είναι ένα ακόμα ζευγάρι που απολαμβάνει τις κοινές του στιγμές. Η Μπέτι χαμογελάει και ο ανανεωμένος Ρόι λέει τις ιστορίες του.
«Όπως ξέρουμε, οι κακοί άνθρωποι μπορεί να είναι γοητευτικοί και έξυπνοι και το κοινό αρχίζει να τους συμπαθεί» καταλήγει ο Κόντον. «Έχει ενδιαφέρον να προσπαθήσεις να παρασύρεις το κοινό και να γίνει ο θεατής συνένοχος χάρη σε αυτά τα χαρακτηριστικά και να μη δώσει σημασία στο τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια».
Αλλά αυτό που υπάρχει από κάτω, είναι αυτό που έχει σημασία στην ιστορία.
Βασιλιάς και Βασίλισσα σε μία συναρπαστική παρτίδα σκάκι
Ο Κόντον λέει για το πρωταγωνιστικό δίδυμο, το οποίο είχε θαυμάσει στη θεατρική σκηνή, «Ήξερα ότι είναι ιδανικοί σύντροφοι. Αλλά αυτό που με εξέπληξε ήταν ότι προσέγγισαν την ιστορία τελείως διαφορετικά, όπως και οι χαρακτήρες που υποδύονται».
«Για την Έλεν έχει να κάνει με τη στιγμή και το πώς όλα συμβαίνουν εκείνη την ώρα, ενώ με τον Ίαν έχει να κάνει με τις πρόβες και τη συζήτηση και τη μελέτη του σεναρίου από κάθε γωνία. Ήταν συναρπαστικό να τους βλέπεις. Σε κάποια στιγμή, και οι δύο μού εξομολογήθηκαν πόσο θαυμάζουν την τεχνική του άλλου, αν και τελείως διαφορετική από τη δική τους, σαν δύο τρόπους να βλέπει κανείς τον κόσμο» λέει ο σκηνοθέτης.
«Αρχικά, μαθαίνουμε τα περισσότερα για τον Ρόι σε σχέση με τη ζωή του και τις δραστηριότητες του. Η Μπέτι γίνεται αντιληπτή μέσα από τα μάτια του Ρόι, γεγονός που κάνει την ερμηνεία της Έλεν πιο δύσκολη, γιατί πίσω από τα φαινόμενα κρύβονται πολλά περισσότερα» λέει ο σκηνοθέτης.
«Φαίνεται καλή στα μάτια μας» επισημαίνει η Μίρεν. «Είναι έξυπνη, τη χαρακτηρίζει η αθωότητα και η αξιοπρέπεια. Είναι άμεση και μου αρέσει αυτό».
Αλλά η εξυπνάδα είναι διφορούμενη. Μπορεί να είσαι πολύ καλλιεργημένος σε έναν τομέα, όπως η τέχνη, η ιστορία και η λογοτεχνία, αλλά να μην ξέρεις τίποτα από οικονομικά ή επενδύσεις γιατί, ίσως, τα αναλάμβανε ένας σύζυγος. Σε ό,τι αφορά την Μπέτι, αυτό είναι ένα συχνό κενό στο οποίο ποντάρει ο Ρόι. «Εκεί ποντάρουν όλοι οι απατεώνες» επιβεβαιώνει ο Κόντον.
Συνεπώς, ήταν στο χέρι της Μίρεν να υποδυθεί την Μπέτι «σε μερική άγνοια για ορισμένα πράγματα. Αλλά δεν θέλεις να φαίνεται αφελής. Η Μπέτι είναι έξυπνη, δεν χωράει αμφιβολία. Η Έλεν το κρύβει λιγάκι αυτό με έναν αδιόρατο τρόπο. Αυτό είναι το εύθραυστο σημείο της ταινίας. Δεν είναι ένα κλασικό μυστήριο, με την έννοια ότι δεν υποδύεται ότι η Μπέτι δεν έχει μυστικά. Το νιώθεις, αλλά δεν φαντάζεσαι ποιο είναι ή το γιατί, ή πώς σχεδιάζει να το χρησιμοποιήσει» λέει ο Κόντον.
Με τον Ρόι, εντωμεταξύ, πολλά αποκαλύπτονται για τα σχέδια του, για να μην αναφερθούμε στον βαθμό που είναι αποφασισμένος να πάρει αυτό που θέλει. Κι όμως, πολλά παραμένουν άγνωστα και για αυτόν. «Αν μιλήσω για τον Ρόι, μπορεί να πω κάτι που ο Ρόι δεν θέλει να σας πω. Είναι οφθαλμοφανές ότι είναι απατεώνας, αλλά ποιος είναι πραγματικά, από πού προέρχεται και ποια είναι τα κίνητρα του, είναι μέρος της απόλαυσης, καθώς η ιστορία ξετυλίγεται. Το μουστάκι του είναι αληθινό, αυτό σας το λέω σίγουρα» λέει ο ΜακΚέλεν.
Αυτή η αίσθηση του χιούμορ, μαζί με τα υπόλοιπα χαρίσματα του ΜακΚέλεν, χαρακτηρίζουν την ερμηνεία του ηθοποιού. «Ο Ίαν είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους ερμηνευτές του Σέξπιρ» λέει ο σκηνοθέτης. «Έχει παίξει πολλούς κακούς στο σινεμά, αλλά πιστεύω ότι αυτή η μαγεία που χάρισε στον Γκάνταλφ στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών τον έκανε αγαπητό σε όλο τον κόσμο. Όλα αυτά τα στοιχεία τα προσφέρει στον Ρόι».
Καθώς οι εβδομάδες περνάνε, η Μπέτι και ο Ρόι έρχονται σταδιακά πιο κοντά, μέχρι που ένα καλά συγχρονισμένο ατύχημα δίνει ώθηση στη σχέση τους. Ο Ρόι, έχοντας χτυπήσει ελαφρώς, τραυματίζει τον αστράγαλο του και δεν μπορεί να ανέβει τις σκάλες του σπιτιού του. Έτσι, η Μπέτι του προσφέρει το άδειο δωμάτιο που έχει στο σπίτι της.
Είναι μια γενναιόδωρη κίνηση που, όμως, αναστατώνει τον εγγονό της, τον Στίβεν, τον οποίο υποδύεται ο Ράσελ Τόβεϊ. Προσπαθεί μάταια να την πείσει να βάλει λίγο φρένο, τουλάχιστον μέχρι να μάθει περισσότερα για τον Ρόι ο ίδιος.
«Ο Στίβεν είναι κάποιος που δεν φοβάται να είναι ανταγωνιστικός ή επιθετικός» λέει ο Τόβεϊ. «Νοιάζεται για την Μπέτι και έχει πάρει έναν προστατευτικό ρόλο, αλλά το παρακάνει. Έχει επιφυλάξεις για αυτόν τον τύπο που μπαίνει στη ζωή της και θυμώνει που έρχονται κοντά τόσο γρήγορα. Είναι μια μόνιμη πρόκληση για αυτόν να ελέγξει τα συναισθήματα του και γίνεται εμπόδιο στο Ρόι».
Κατ΄επέκταση, η σχέση του Στίβεν με την Μπέτι γίνεται όλο και πιο απόμακρη, καθώς η Μπέτι διεκδικεί την ανεξαρτησία της.
«Είναι ένας ηθοποιός με τον οποίο ήθελα πάντα να δουλέψω. Ο Στίβεν είναι ένας ρόλος που μπορεί να παρεκτραπεί. Μου άρεσε πώς ο Ράσελ τον ζωντάνεψε με τον δικό του τρόπο» λέει ο Κόντον για τον Τόβεϊ.
Παρόλο που η αντίδραση του Στίβεν προς τον Ρόι δεν χαρακτηρίζεται από ενθουσιασμό, ο Τόβεϊ δεν θα μπορούσε να είναι πιο χαρούμενος που παίζει ξανά με τον ΜακΚέλεν. «Μου άρεσε να είμαι μαζί του. Και η Έλεν είναι υπέροχη. Σε κάποια φάση ένιωσα ότι στέκομαι δίπλα στον Γκάνταλφ και τη Βασίλισσα Ελισσάβετ, αυτοί οι ηθοποιοί είναι τόσο αξιοσέβαστοι και έχουν απίθανες καριέρες. Όμως, παραμένουν προσγειωμένοι. Όταν έχεις σκηνή μαζί τους, είναι παρόντες και αυτή είναι μια υπέροχη εμπειρία».
Όπως ο Στίβεν φροντίζει την Μπέτι, έτσι και ο Ρόι έχει τον άνθρωπο του, τον Βίνσεντ, που υποδύεται ο Τζιμ Κάρτερ. Αλλά δεν είναι η τρυφερότητα που τους κρατάει ενωμένους. Αυτός και ο Ρόι είναι συνένοχοι σε διάφορες κομπίνες, με τον Βίνσεντ να παίζει δεύτερους ρόλους σε όποια απατεωνιά έχει καταστρώσει ο Ρόι. Ο Βίνσεντ υποκρίνεται ότι είναι ένας οικονομικός σύμβουλος επενδύσεων που βοηθάει την Μπέτι να επενδύσει τις αποταμιεύσεις της χωρίς ρίσκο, κάτι που σε μερικούς θα ακουγόταν πολύ καλό για να είναι αληθινό.
«Δεν ξέρουμε πώς βρέθηκαν, αλλά είναι προφανές ότι το κάνουν για πολύ καιρό, γιατί είναι καλή ομάδα» λέει ο Κάρτερ. «Είναι μια καλοκουρδισμένη μηχανή, καθώς κάνουν απάτες για χρόνια. Είναι το κόλπο τους. Ψάχνουν το εύκολο χρήμα και αυτό μοιάζει να είναι το τελευταίο μεγάλο κόλπο τους».
«Μπορεί να νομίζεις ότι υπάρχουν πολλοί ηθοποιοί στην Αγγλία που θα μπορούσαν να παίξουν αυτόν τον ρόλο, αλλά όταν σκαλίσαμε τα χαρακτηριστικά, τις στιγμές και τις σκηνές του χαρακτήρα, έγινε σαφές ότι ο Τζιμ Κάρτερ ήταν ο καλύτερος. Δεν υπάρχουν πολλές συναισθηματικές σχέσεις στις ζωές αυτών των ανθρώπων, αλλά είναι σίγουρο ότι αν υπάρχει κάποια τρυφερότητα στη ζωή του Ρόι αυτή έρχεται από τον Βίνσεντ» λέει ο σκηνοθέτης.
Σε μία ιστορία για μυστικά και ψέματα, ο Κόντον καταλήγει ότι «το καλύτερο κομμάτι του να βλέπεις μια τέτοια ταινία είναι ότι ποτέ δεν ξέρεις τι θα συμβεί ή γιατί. Αυτή είναι η απόλαυση».
