Ο Ντίνος Κατσουρίδης για 60 ολόκληρα χρόνια υπηρέτησε την 7η τέχνη ολιστικά και με πάθος. Μοντέρ σε 70 και πλέον ταινίες, διευθυντής φωτογραφίας σε 45, σκηνοθέτης σε 15, σεναριογράφος σε 14, παραγωγός σε περισσότερες από 10, ενώ σε πολλές ταινίες είχε περισσότερες από μία ιδιότητες μαζί και αυτή του ηχολήπτη!!
O Nτίνος Kατσουρίδης γεννήθηκε το 1926 ή το 1927 ,όπως λέει και ο ίδιος το βιβλίο του, στη Λευκωσία της Kύπρου. Στα μέσα της δεκαετίας του ’50 ήρθε στην Aθήνα σπούδασε στην ΑΣΟΕΕ και πήρε το πτυχίο του το 1947. Η μεγάλη του αγάπη όμως ήταν ήδη ο κινηματογράφος και έτσι βρέθηκε να σπουδάζει σκηνοθεσία στη νεοϊδρυθείσα Σχολή Σταυράκου όπου αποφοίτησε το 1951 κάνοντας ταυτόχρονα και τον καθηγητή φωτογραφίας.
H πρώτη του επαγγελματική ενασχόληση με τον κινηματογράφο είναι ως βοηθός σκηνοθέτη στο νεορεαλιστικό δράμα του Γρηγόρη Γρηγορίου Πικρό Ψωμί (1951), στη συνέχεια δούλεψε στα στούντιο της Φίνος Φιλμ ως βοηθός οπερατέρ και φωτογράφος πλατώ και συνέχισε ως διευθυντής φωτογραφίας,μοντέρ, διευθυντής παραγωγής, παραγωγός και σκηνοθέτης. Εν ολίγοις, ένας ακούραστος εργάτης του ελληνικού κινηματογράφου.
Υπήρξε βασικός συνεργάτης της Φίνος Φιλμ για 8 χρόνια οπου θα δουλέψει σε 21 συνολικά ταινίες και θα συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα ονόματα του κινηματογράφου και του θεάτρου εκείνης της εποχής (Tζαβέλλας, Σακελλάριος, Aυλωνίτης, Λογοθετίδης, Σταυρίδης).
Η πρώτη ταινία στην οποία ανέλαβε το μοντάζ ήταν ο «Γρουσούζης» το 1952 και ακολούθησαν είκοσι ακόμα ταινίες της Φίνος Φιλμ, στις οποίες άλλοτε ήταν μοντέρ, άλλοτε διευθυντής φωτογραφίας, άλλοτε και τα δύο, και άλλοτε ηχολήπτης, συνεργαζόμενος με εξαιρετικούς σκηνοθέτες. Σκηνοθέτησε τον Θανάση Βέγγο σε εννέα συνεχόμενες ταινίες, από το 1970 έως το 1982. Σημαντικότερες ήταν το «Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;» (1971) που απέσπασε τρία βραβεία στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (α΄ ανδρικού ρόλου, σεναρίου και καλλιτεχνικής ταινίας) και το «Θανάση, πάρε το όπλο σου» (1972), που απέσπασε δύο βραβεία στο ίδιο φεστιβάλ (α΄ ανδρικού ρόλου και τιμητική διάκριση για τα σκηνικά στον Τάσο Ζωγράφο). Μία από τις σημαντικότερες συνεισφορές του στον ελληνικό κινηματογράφο ήταν η ταινία του «Της Κακομοίρας» (1963), όπου πήρε ζωή ο θρυλικός χαρακτήρας του Ζήκου με τον Κώστα Χατζηχρήστο.
«Παίρνω την απόφαση και προχωρώ σε μια πράξη… πολιτική», σχολιάζει ο ίδιος για την ταινία Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση; στον τιμητικό τόμο για το έργο του, που εξέδωσε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (2000).
«Στρωνόμαστε με τον Γιαλαμά και ετοιμάζουμε το σενάριο του Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση; Χρήμα δεν υπήρχε και οι τότε διανομείς πίστευαν ότι η ταινία είτε θα απαγορευόταν από τη λογοκρισία είτε “δεν θα δούλευε”. Εγώ δεν έλεγα να κάνω πίσω. Βάφτισα την ταινία “αντιπολεμική σάτιρα”, (δεν γινόταν, μέσα στη χούντα, να την πω αντιφασιστική – αντιδικτατορική) και τέλη Σεπτέμβρη 1971 ανεβήκαμε Θεσσαλονίκη. Έγινε χαλασμός. Τόσο, που η κριτική επιτροπή (αδικώντας την Ευδοκία του Δαμιανού) φόρτωσε τη δική μου με βραβεία. Άσε πια στις αίθουσες… Όλοι τρίβαμε τα μάτια μας. Αυτό δεν ήταν ταινία. Ήταν διαδήλωση. Τρία εκατομμύρια Έλληνες είδαν την ταινία μέσα σ’ ένα χρόνο».
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ασχολήθηκε με τη διεύθυνση φωτογραφίας και το μοντάζ σε ταινίες του Παντελή Βούλγαρη, του Βασίλη Βαφέα κ.α. Στην αξιοθαύμαστη καλλιτεχνική πορεία του βοήθησε νέους ανθρώπους του κινηματογραφικού χώρου και ιδιαίτερα στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Κύπρο, όπου και στήριξε με πολλούς τρόπους την ίδρυση και εδραίωση του κινηματογραφικού φεστιβάλ. Το 2000 στο 41ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμήθηκε για το σύνολο της προσφοράς του στον κινηματογράφο. Λίγο πριν το θάνατο του ολοκλήρωσε την συγγραφή της αυτοβιογραφίας του με τίτλο «Αναζητώντας τον Κ».
Το πρωί της 28ης Νοεμβρίου του 2011 απεβίωσε από καρκίνο.
Το 2012 η γυναίκα του, Ισαβέλλα Μαυράκη, γύρισε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Μια ζωή σαν σινεμά», γύρω από τη ζωή του. Μαζί της είχε αποκτήσει και το γιο του Πέτρο Κατσουρίδη.Από τον πρώτο του γάμο είχε μια κόρη, την Σίβυλλα Κατσουρίδη, που είναι παραγωγός ταινιών, ενώ θετή κόρη του (κόρη της πρώτης του γυναίκας από τον προηγούμενο γάμο της, που όμως μεγάλωσε μαζί του) είναι και η Φοίβη Οικονομοπούλου, σύζυγος του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Το 2012 τιμήθηκε σε ένα τριήμερο εκδηλώσεων στην Ταινιοθήκη της Ελλάδoς.
Ο Ντίνος Κατσουρίδης ήταν ένα από τα πρώτα Επίτιμα Μέλη της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Με το θάνατό του έκλεισε ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου.
Είπαν για τον Ντίνο Κατσουρίδη
ΜΙΜΗΣ ΠΛΕΣΣΑΣ (µουσικοσυνθέτης)
«Με «έμαθε» μουσική»
«Κάποια στιγμή, τέλη της δεκαετίας του ’50, ο Κατσουρίδης μου τηλεφωνεί και μου λέει ότι θα ήθελε να μου δείξει πώς γράφεται μια μουσική στον κινηματογράφο. Είχε ακούσει τη μουσική μου στο «Να πεθερός, να μάλαμα». Με έβαλε στη μουβιόλα και με έμαθε πώς μετριέται η μουσική. Περνούν τα χρόνια, κάποια στιγμή αποφασίζεται να γυριστεί το «Εγκλημα στα παρασκήνια». Και ο Μίμης Πλέσσας, εκείνη την εποχή, που έχει τη δύναμη να επιβάλλει τους συνεργάτες του, επιλέγει και επιβάλλει ως σκηνοθέτη τον Ντίνο Κατσουρίδη. Δέκα χρόνια αργότερα, ως μέγας και τρανός σκηνοθέτης και παραγωγός, με επέλεξε εκείνος για τη μουσική τού «Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση»».
ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΟΥΚΙΔΗΣ (διευθυντής φωτογραφίας)
«Προσοχή στα καλώδια»
«Οι πρώτες μου μέρες στα στούντιο της Φίνος Φιλμ. Γυριζόταν η «Καφετζού» (1956) με διευθυντή φωτογραφίας τον Κατσουρίδη και σκηνοθέτη τον Αλέκο Σακελλάριο. Ο Κατσουρίδης δούλευε με μηχανή ρεύματος και η πρώτη υπεύθυνη δουλειά μου ήταν να κρατώ τα δυο καλώδια, ώστε στα τράβελινγκ της μηχανής να μην μπερδευτούν. Προς το τέλος ενός μεγάλου πλάνου τα καλώδια μπερδεύτηκαν. Το «stop!» του Ντίνου μου έκοψε τα πόδια. Με το αυστηρό βλέμμα του μου λέει «Ακου να δεις, Νικολάκη, αν θες να γίνεις καλός κινηματογραφιστής, τα βήματά σου δεν πρέπει να μπερδεύονται». Το πλάνο ξαναγυρίστηκε και εγώ είχα πάρει ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματά μου στον κινηματογράφο».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΦΕΑΣ (σκηνοθέτης)
«Είχε το χάρισμα της ενσυναίσθησης»
«Με τον Ντίνο η σχέση ήταν μακρόχρονη, από το 1983 μέχρι που πέθανε. Ταινίες ως φωτογράφος, συμπαραγωγός ή μοντέρ, θεατρικές παραστάσεις τις οποίες φώτισε. Είχε το μοναδικό χάρισμα της ενσυναίσθησης, να μπαίνει στον κόσμο του σκηνοθέτη που συνεργαζόταν και να τον κάνει δικό του. Είχε όλη αυτή τη μεγάλη εμπειρία και τη μαστοριά, αλλά είχε και τη χάρη να πειραματίζεται σε πρωτόγνωρα πράγματα, είτε όταν του ζητούσα να ανεβαίνουμε σε ανυψωτικά πυροσβεστικά («120 Ντεσιμπέλ») είτε σε ελικόπτερα πάνω από το Αιγαίο («Ο έρωτας του Οδυσσέα»). Του οφείλω πολλά».
ΠΕΜΥ ΖΟΥΝΗ (ηθοποιός)
«Με τη μαγιά του αρχηγού»
«Συνεργαστήκαμε μόνο μια φορά, στην «Κόκκινη Μαργαρίτα» του Βασίλη Βαφέα, και αυτό που κατάλαβα πολύ σύντομα ήταν ότι ο Ντίνος είχε τη μαγιά του αρχηγού. Δυνατός, ήσυχος, πεισματάρης, απαιτητικός, αλλά με πολύ σεβασμό στον απέναντί του επαγγελματία, όταν τον αναγνώριζε ως κάτι τέτοιο. Ηξερε τι θα πει πειθαρχία, αλλά την ίδια ώρα ήταν τρυφερός και προστατευτικός – και αυτά για μένα είναι τα χαρακτηριστικά ενός γνήσιου αρχηγού».
ΤΑΚΗΣ ΣΠΥΡΙΔΑΚΗΣ (ηθοποιός)
«Παρακολουθούσε και τις πρόβες!»
«Τον εκτιμούσα και τον θαύμαζα πολύ πριν τον γνωρίσω, επομένως όταν συναντηθήκαμε στην «Πρωινή περίπολο» του Νίκου Νικολαΐδη ήταν σαν να ξαναπιάναμε μια κουβέντα που είχαμε αφήσει στη μέση. Μου έκανε εντύπωση ότι παρακολουθούσε τις πρόβες, ένας τόσο εξαιρετικός φωτογράφος, ένας τόσο μεγάλος καλλιτέχνης – και όμως, παρακολουθούσε τις πρόβες. Αυτό σήμαινε ότι ως φωτογράφος αγαπούσε πολύ τους ηθοποιούς. Για να φωτογραφήσει, θα έπρεπε να διαβάσει το μέσα μέρος της ταινίας, που είναι η ψυχή των ηθοποιών. Αυτό φωτογράφιζε».
ΒΟΥΛΑ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ (ηθοποιός)
«Γλυκός και ιδιότροπος»
«Ο Κατσουρίδης ήταν ένας θαυμάσιος, πεπειραμένος κινηματογραφιστής, πολύ γλυκός σαν άνθρωπος, με τις ιδιοτροπίες του όμως, λόγω επαγγελματικής ευσυνειδησίας. Και στις δύο περιπτώσεις των συνεργασιών μας (στις ταινίες «Είμαι αθώος» και «Σύντομο διάλειμμα») η πείρα και το καλλιτεχνικό αισθητήριό του έπαιξαν σημαντικό ρόλο για το καλύτερο αποτέλεσμα. Εχω τις καλύτερες αναμνήσεις από αυτές τις συνεργασίες και τον αγαπούσα πάντα, παρ’ ότι δεν βλεπόμασταν συχνά».
Πηγές πληροφοριών:
FinosFilm,Sansimera.gr,wikipedia,ΕΡΤ.