Στο φετινό online 61ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είδαμε την ταινία Daniel ’16 του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου ο οποίος είχε αρκετά χρόνια να μας “χαρίσει” ταινία μυθοπλασίας καθώς μετά το “Ο γιός του φύλακα” του 2006 έχει κάνει κυρίως ντοκιμαντέρ με πιο γνωστό ίσως τον πολυβραβευμένο “Μανάβη” αλλά και πιο πρόσφατα το συγκλονιστικό “O Ηρακλής, ο Αχελώος και η Μεσοχώρα”.
Το Daniel ’16, μας διηγείται την ιστορία ενός παραβατικού Γερμανού εφήβου, του Ντάνιελ, ο οποίος στέλνεται στην Ελλάδα, σε μια κοινότητα αγωγής ανηλίκων, για να εκτίσει την ποινή του. Εκεί, σ’ ένα εγκαταλελειμμένο χωριό του Έβρου, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, βιώνει πρωτόγνωρα συναισθήματα και καλείται να δώσει λύση σε δύσκολα διλήμματα… Η τελική του απόφαση θα ξαφνιάσει τους πάντες.
Αυτές οι κοινότητες υπάρχουν όντως στην Ελλάδα εδώ και είκοσι χρόνια, όπως είπε ο ίδιος ο σκηνοθέτης και η απόφασή του να γυρίσει τη συγκεκριμένη ταινία ήρθε όταν διάβασε ένα άρθρο για την ύπαρξή τους οπότε και έκανε επιτόπια έρευνα. Εδώ κάπου σταματάει και η όποια σχέση της ταινίας με το ντοκιμαντέρ καθώς μετά γράφτηκε ένα σενάριο (από τον ίδιο το Δημήτρη Κουτσιαμπασάκο και τους Γλυκερία Πατραμάνη, Παναγιώτη Χριστόπουλο και Γιάννη Τσίρο) αμιγώς μυθοπλαστικό.
Η ταινία ξεκινάει με την άφιξη του Ντάνιελ στην κοινότητα και αυτό που στην αρχή φαίνεται ότι θα είναι μια ιστορία για την νεανική παραβατικότητα και σίγουρα ένα ταξίδι ενηλικίωσης, καταλήγει σταδιακά, μέσα από τη μοναδική ευαισθησία και διακριτικότητα της ματιάς του Κουτσιαμπασάκου, να αναδεικνύει σημαντικά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής μας αλλά και διαχρονικά.
Το προσφυγικό είναι ένα θέμα το οποίο δεν θα μπορούσε να αγνοηθεί καθώς η ταινία διαδραματίζεται στον Έβρο όπου το ζήτημα ανήκει στην καθημερινότητα των κατοίκων. Εύστοχα και χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς, τονίζεται το γεγονός πως όλοι οι ήρωες της ταινίας, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, έχουν τα χαρακτηριστικά του πρόσφυγα. Του κυνηγημένου, του εγκλωβισμένου, εκείνου που έχασε την πατρίδα του κι αναζητά μια καινούργια αλλά κι εκείνου που νιώθει ξένος κι ανεπιθύμητος στην πατρίδα ή το οικογενειακό του περιβάλλον. Άνθρωποι που ψάχνουν μια πατρίδα, πρώτα μέσα τους και μετά στην αποδοχή των άλλων.
Η μοναξιά είναι ένα μοτίβο που επίσης κυριαρχεί στην ταινία καθώς όλοι οι ήρωες είναι με ένα τρόπο μόνοι, “αδέσποτοι” όπως και το σκυλί που πρωταγωνιστεί και που φέρνει σε επαφή τον Ντάνιελ με το μικρό προσφυγόπουλο. Το σκυλί που “αντικαθιστά” το δικό του σκυλί που άφησε πίσω στη Γερμανία και πιστεύει πως δεν θα ξαναδεί.
Στις λεπτές αποχρώσεις του εξαιρετικά καλοδουλεμένου σεναρίου βλέπουμε να “χτίζεται” ο χαρακτήρας και ο ψυχισμός των ηρώων, ενώ έχουν δουλευτεί με λεπτομέρεια όλοι οι ρόλοι, ακόμα και οι πιο μικροί. Συγκλονιστική η σκηνή που ο μικρός συν-τρόφιμος του Ντάνιελ, ο Μαξ, παρακολουθεί τηλεόραση με το ζευγάρι των υπευθύνων της κοινότητας και ψάχνει έναν ώμο να γείρει το κεφάλι του, να αφεθεί και να νιώσει ασφάλεια και αποδοχή, να νιώσει πως βρήκε στ’ αλήθεια ένα σπίτι και μια οικογένεια.
Εξαιρετικές οι ερμηνείες όλων των ηθοποιών, ειδικότερα των παιδιών που ερμηνεύουν τους ρόλους τους με απίστευτη ωριμότητα. Είναι πολύ σημαντικό αυτό που καταφέρνει να πάρει ο σκηνοθέτης από τους ηθοποιούς του που αποτυπώνεται στο βλέμμα τους και συλλαμβάνει με υπέροχο τρόπο ο Γιάννης Φώτου στα κοντινά του πλάνα.
Τα εξωτερικά πλάνα, μέσα σε μια πανέμορφη φύση του ελληνικού Βορρά, είναι κατάφωτα παρόλο που η ταινία διαδραματίζεται στην καρδιά του χειμώνα και έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την συναισθηματική κατάσταση των ηρώων, ακριβώς για να μας δείξει την πορεία τους από το σκοτάδι προς το φως και τη λύτρωση, η οποία έρχεται για πολλούς από τους ήρωες από εκεί που δεν το περιμένουν και ίσως γι αυτό αργούν να την αναγνωρίσουν και να την αποδεχτούν.
Κάτι ακόμη που ξεχωρίζει στην ταινία είναι η μουσική του Βαγγέλη Φάμπα, πλήρως εναρμονισμένη με το κλίμα της ταινίας, υπογραμμίζοντας διακριτικά τη συναισθηματική φόρτιση των ηρώων, όπου απαιτείται, ενώ εξαιρετικά είναι και τα πρωτότυπα τραγούδια της ταινίας. Σε δύο από αυτά, τους στίχους έγραψε μαζί με τον Βαγγέλη Φάμπα ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος!
Όταν κάποια στιγμή, ελπίζουμε σύντομα, ανοίξουν ξανά οι κινηματογράφοι μη χάσετε αυτή την ταινία!
Δείτε εδώ το τρέιλερ της ταινίας:
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία:Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος
Σενάριο:Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, Γλυκερία Πατραμάνη, Παναγιώτης Χριστόπουλος, Γιάννης Τσίρος
Διεύθυνση φωτογραφίας:Γιάννης Φώτου
Μοντάζ:Χρήστος Γιαννακόπουλος
Ήχος:Δημήτρης Αθανασόπουλος, Κώστας Βαρυμποπιώτης, Χρήστος Γούσιος
Μουσική:Βαγγέλης Φάμπας
Ηθοποιοί:Νικόλας Κίσκερ, Αλέξανδρος Λιακόπουλος Μπούχχολτς, Φιλοπατίρ Αντέλ Μογράς, Βασίλης Κουκαλάνι, Μαρλένε Καμίνσκι, Κωστής Καλλιβρετάκης, Κωστής Σειραδάκης
Παραγωγή:View Master Films
Παραγωγός/Παραγωγοί:Γιώργος Κυριάκος, Κώστας Λαμπρόπουλος
Συμπαραγωγή:ΕΚΚ, ΕΡΤ
Σκηνικά:Ελένη Νταγάκη
