Το Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το μακροβιότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Αθήνας, επιστρέφει, για 33η συνεχή χρονιά, και για πρώτη φορά, ψηφιακά!
Το φεστιβάλ θα φιλοξενηθεί από την Τετάρτη 25/11 μέχρι την Παρασκευή 4/12, και οι φίλοι του ευρωπαϊκού σινεμά θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν όλες τις ταινίες
του φετινού προγράμματος, δωρεάν!
Το πρόγραμμα, εκτός από το διαγωνιστικό τμήμα, περιλαμβάνει και επιλεγμένα αφιερώματα τα οποία σας παρουσιάζουμε παρακάτω:
ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ;
Το μεταναστευτικό μέσα από τα μάτια των Ελλήνων σκηνοθετών
“Οι Έλληνες γνωρίζουμε εδώ και δυο αιώνες από μετανάστευση. Η φτώχεια, η ανεργία, αλλά και, αργότερα, λόγοι πολιτικοί, οδήγησαν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού στην αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, ενός υποτιθέμενου Παραδείσου, μιας Γης της Επαγγελίας, σε χώρες όπως η Αμερική (το «Αμέρικα, Αμέρικα» του Καζάν μας έδωσε μια εικόνα), αργότερα ο Καναδάς κι η Αυστραλία, οι Ανατολικές χώρες και η Γαλλία (αμέσως μετά τον εμφύλιο περίοδο), και στη συνέχεια η Γερμανία (εικόνες του μας έδωσαν διάφορα εξαιρετικά ελληνικά ντοκιμαντέρ στη δεκαετία του ‘60).
Αν στην περίοδο της ελληνικής ευημερίας, η μετανάστευση Ελλήνων προς το εξωτερικό έδειχνε να έχει σταματήσει (με εξαίρεση την περίοδο των διαφόρων μνημονίων, που οδήγησαν τους συμπατριώτες μας, και ιδιαίτερα τη νεολαία, σε άλλου είδους μετανάστευση), τις τελευταίες δεκαετίες παρακολουθούμε μια μετανάστευση προς την Ελλάδα από χώρες του εξωτερικού: αρχικά από Αλβανία και Πολωνία, και στη συνέχεια τόσο από ασιατικές όσο και από αφρικανικές χώρες, χώρες του τρίτου κόσμου που έχουν πληγεί από τη φτώχεια, την ανεργία αλλά και από πολιτικές διώξεις. Μετανάστευση που έχει απασχολήσει και εξακολουθεί να απασχολεί τον ελληνικό, και όχι μόνο, κινηματογράφο, με τους Έλληνες σκηνοθέτες να καταγράφουν και να σχολιάζουν τη δική τους άποψη στο θέμα, τόσο σε ταινίες μυθοπλασίας, όσο και σε ντοκιμαντέρ. Εικόνες αυτής της πολύ πρόσφατης μετανάστευσης, για την οποία δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καταφέρει (εξαιτίας της απαράδεκτης άρνησης ορισμένων κρατών) να βρει μια δίκαιη και ανθρωπιστική λύση, δίνουμε σήμερα με το πρόγραμμα αυτό του 33ου Πανοράματος.
Υπό αυτό το πρίσμα, επιλέγουμε, λοιπόν, ταινίες που πραγματεύονται το μεταναστευτικό διαχρονικά (από τις πρώτες ροές Αλβανών στη χώρα μέχρι και τη Μόρια), αλλά και από άλλη οπτική γωνία, παρουσιάζοντας όλους τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους αυτό έχει επηρεάσει την ελληνική κοινωνία: Οι ταινίες “Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη” και “Ovil and Usman” εστιάζουν στη ζωή στα hotspots (Ειδομένη, Μόρια), και ειδικότερα το “Ovil and Usman” – το ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Γέρου, σε πρώτη πανελλήνια προβολή μετά την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – μιλάει για την απόδραση δυο ομοφυλόφιλων αντρών από την καταπίεση του Μουσουλμανικού κόσμου. Η ταινία “‘Ενας ‘Αλλος Κόσμος” παρουσιάζει 3 ιστορίες διαπολιτισμικού έρωτα, ενώ οι “Πλατεία Αμερικής” και “Ευρώπη το όνειρο” μιλούν για την προσπάθεια ενσωμάτωσης των μεταναστών και προσφύγων στην ελληνική κοινωνία. Το “Απ’ το Χιόνι” διηγείται την προσπάθεια δύο Αλβανών να φτάσουν στην Ελλάδα το 1990, ενώ το “Eduart” την αληθινή ιστορία ενός Αλβανού που καταφεύγει στη χώρα μας για να κυνηγήσει τα όνειρά του, καταλήγει να διαπράξει ένα φόνο στην Αθήνα αλλά λυτρώνεται τελικά μέσω της μεταμέλειας. Τέλος, η “10η Μέρα” παρακολουθεί την καθημερινότητα της ζωής στην Ελλάδα ενός Μουσουλμάνου από το Αφγανιστάν.”
Καλλ/κός Δ/ντής
σε αλφαβητική σειρά:– “ΑΠ’ ΤΟ ΧΙΟΝΙ” – Σωτήρης Γκορίτσας (1993)
– “ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ” – Χριστόφορος Παπακαλιάτης (2015)
– “ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ” – Αννέτα Παπαθανασίου, ‘Αγγελος Κοβότσος (2018)
– “ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ” – Γιάννης Σακαρίδης (2016)
– “ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΠΛΑΝΙΟΥΝΤΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ”
– Μαρία Κουρκούτα, Νίκη Γιάνναρη (2016)
– “10η ΜΕΡΑ” – Βασίλης Μαζωμένος (2012)
– “EDUART” – Αγγελική Αντωνίου (2006)
– “OVIL AND USMAN” – Δημήτρης Γέρος (2019)
ΕΡΙΚ ΡΟΜΕΡ: Ο ΑΝΑΤΟΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
“Παρόλο που ορισμένοι αντιμετώπιζαν τις ταινίες του Ερίκ Ρομέρ (1920-2010) ως ταινίες «αργές» και αντι-κινηματογραφικές, στην πραγματικότητα πρόκειται για εξαιρετικές κωμωδίες, μελέτες πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και αδυναμίες, την έλλειψη συνεννόησης, δοσμένες με τρυφερότητα, ανθρωπιά και οξυδέρκεια, μέσα πάντα από ένα λεπτό, αναγκαίο χιούμορ, κι όπου ο διάλογος έχει την ίδια αξία με την εικόνα.
Φανατικός, κάποτε, οπαδός του ‘Αλφρεντ Χίτσκοκ (το 1957, είχε, μαζί με τον Κλοντ Σαμπρόλ, γράψει την πρώτη σημαντική μελέτη για το έργο του Χίτσκοκ), ο Ρομέρ παραμένει ένας από τους πιο διανοούμενους σκηνοθέτες του σύγχρονου γαλλικού κινηματογράφου. Ξεκίνησε την καριέρα του ως κριτικός, ιδρύοντας το 1950, μαζί με τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ και τον Ζακ Ριβέτ, το κινηματογραφικό περιοδικό La Gazette du Cinema,
ενώ αργότερα θ’ αναλάβει για ένα μεγάλο διάστημα (1957-1963) την αρχισυνταξία του περιβόητου περιοδικού της νουβέλ βαγκ, Les Cahiers du Cinema («Κινηματογραφικά τετράδια»). Σύντομα όμως θα στραφεί στη σκηνοθεσία, γυρίζοντας την πρώτη του
μεγάλου μήκους ταινία, «Στο ζώδιο του Λέοντος», το 1959.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 θα συνεχίσει με τις ταινίες του κύκλου που ονόμασε «ηθικές ιστορίες» («Η νύχτα με τη Μοντ», «’Αλμπουμ εραστών», «Το γόνατο της Κλαίρης», «Ο έρωτας το απόγευμα»), ενώ, στη δεκαετία του ’70 αρχίζει να γυρίζει μια σειρά θαυμάσιων ταινιών με τον τίτλο «κωμωδίες και παροιμίες» («Η γυναίκα του αεροπόρου», «Ο τέλειος γάμος», «Η Πολίν στην πλαζ», «Νύχτες με πανσέληνο», «Η πράσινη αχτίδα» κ.ά.), που θα τις ακολουθήσει το 1990 με τον κύκλο «ιστορίες των τεσσάρων εποχών»: «Ιστορίες της άνοιξης», «Ιστορίες του καλοκαιριού», και «Ιστορίες του χειμώνα», κλείνοντας τον κύκλο, έναν από τους καλύτερους των ταινιών του, με τις έξοχες «Ιστορίες του φθινοπώρου».”
Νίνος Φένεκ Μικελίδης
Καλλ/κός Δ/ντής
σε αλφαβητική σειρά:– “Conte d’été” (2006)
– ” La Marquise d’O” (1976)
– “Pauline à la plage” (1996)
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ
“Τις τελευταίες δεκαετίες, η διανομή της ελληνικής ταινίας γινόταν, και δυστυχώς εξακολουθεί να γίνεται, εντελώς τυχαία και πρόχειρα. Πιεσμένοι ανάμεσα στα μεγάλα εμπορικά, εξ Αμερικής συνήθως, «προϊόντα», οι λιγοστοί διανομείς που αποφασίζουν να διανείμουν μια ελληνική ταινία στις αίθουσες αναγκάζονται να αναζητήσουν κάποια άδεια εβδομάδα είτε ανάμεσα στις άλλες, υποτιθέμενες, αν και όχι πάντα, πιο εμπορικές ταινίες, είτε προς το τέλος της σεζόν, όταν ο αριθμός των θεατών αρχίζει να μειώνεται.
Κι αυτό πάντα σε εβδομάδες σκόρπιες, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα συνέχισης της συγκεκριμένης προβολής. Κατά διαστήματα, σύμβουλοι στο υπουργείο Πολιτισμού, μέλη των διοικητικών συμβουλίων στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και άλλοι ειδήμονες, πρότειναν, ή προσπάθησαν να προτείνουν, λύσεις που είτε δεν υλοποιήθηκαν
είτε απέτυχαν, όπως η απόφαση του ΕΚΚ στη δεκαετία του ’80 να επιδοτήσει αίθουσες που θα πρόβαλλαν ορισμένο αριθμό ελληνικών ταινιών.
Το σημερινό αφιέρωμα σκοπό έχει να προβάλει ταινίες που, για τους πιο πάνω, αλλά και άλλους, πέρα από την αξία του έργου, λόγους, δεν είχαν τη διανομή που τους άξιζε. Διανομή που πρέπει όσο το δυνατό πιο σύντομα να συζητηθεί από τους αρμόδιους – σκηνοθέτες, παραγωγούς, σωματεία του κλάδου και το ίδιο το κράτος – για να υποστηριχτεί όπως της αξίζει η εγχώρια παραγωγή, όπως πράττουν και άλλα ευρωπαϊκά κράτη για τη δική τους παραγωγή.“
Καλλ/κός Δ/ντής
Προβάλλονται οι παρακάτω ταινίες, σε αλφαβητική σειρά:
– “ΑΡΚΑΔΙΑ ΧΑΙΡΕ” – Φίλιππος Κουτσαφτής (2015)
Μια περιπλάνηση στο παρελθόν και το παρόν της Αρκαδίας, ενός τόπου γεμάτου μύθους και ιστορία.
– “ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ” – Μαργαρίτα Μαντά (2014)
Η ερωτική ιστορία του Κώστα και της ‘Αννας, δυο μοναχικών ανθρώπων που ζουν στην Αθήνα, μια πόλη διψασμένη για αγάπη.
– “ΝΟΡΒΗΓΙΑ” – Γιάννης Βεσλεμές (2014)
Οι αναζητήσεις του φωτοφοβικού, δεινού χορευτή και πλάσματος της νύχτας, Ζανό, στη συναρπαστική αλλά και σκοτεινή Αθήνα του 1984.
– “ΡΙΣΑΛΤΟ” – Βασίλης Βαφέας (2016)
Η ιστορία του ‘Αρη, ενός νεαρού σκηνοθέτη, που παλεύει να βρει την ισορροπία του ανάμεσα στα προσωπικά του όνειρα και την πίεση της οικογένειας και της κοινωνικής συγκυρίας.
– “DO IT YOURSELF” – Δημήτρης Τσιλιφώνης (2017)
Η περιπέτεια ενός μικροαπατεώνα που συμφωνεί να πρωταγωνιστήσει σε ένα βίντεο, με σκοπό την αποκατάσταση της δημόσιας εικόνας ενός παράνομου επιχειρηματία.
– “FORGET ME NOT” – Γιάννης Φάγκρας (2014)
Ένα road movie στη θάλασσα και μια ερωτική περιπέτεια. Η ιστορία δύο εραστών στην άκρη του κόσμου. Γυρισμένη στον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό, στη θάλασσα Μπέρινγκ, στην Αλάσκα και στη Νέα Ορλεάνη.
– “LINES” – Βασίλης Μαζωμένος (2016)
Μια ταινία για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τα αποτελέσματά της στην κοινωνία, μέσα από τις ιστορίες 7 διαφορετικών ανθρώπων, εμπνευσμένες από τις περίπου 4.000 αυτοκτονίες την εποχή της κρίσης.
– “SMAC” – Ηλίας Δημητρίου (2015)
Η ιστορία μιας γυναίκας, της Ελένης, που προσπαθεί να βάλει ξανά τη ζωή της σε τάξη, μετά το σοκ της είδησης ότι πάσχει από καρκίνο
ΤΑΚΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ
“Ο Τάκης Κανελλόπουλος μας εισήγαγε στο μαγικό κόσμο του ψυχισμού και των συναισθημάτων στις αρχές της δεκαετίας του ’60, στο απόγειο της «χρυσής» εποχής του ελληνικού σινεμά. Τότε που η «Φίνος Φιλμς» γέμιζε αίθουσες ασφυκτικά με αστραφτερά, εμπορικά προϊόντα.
Σε μια περίοδο, που, σε αντίθεση με τα δεδομένα που επικρατούσαν ως τότε, τόσο στο πλατύ κοινό όσο και σ’ εκείνο του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (που μόλις τότε έκανε το ξεκίνημά του), όπου η δομή ενός έργου καθοριζόταν από τις επιθυμίες του κοινού κι όπου ο σκηνοθέτης θύμιζε διευθυντή ορχήστρας όσον αφορά στη λειτουργία του, ανέτειλε μια κινηματογραφία στην οποία ο σκηνοθέτης αποτελούσε ο ίδιος ολόκληρη την ορχήστρα, μεταφέροντάς μας την προσωπική του άποψη για το περιβάλλον που απαθανάτιζε η κάμερά του. Μια τάση που βρισκόταν σε σύμπλευση με το γαλλικό «Νέο Κύμα»,
το βρετανικό “Free Cinema” ή το Βραζιλιάνικο “Cinema Novo” – και που συνδέονταν άρρηκτα με το αποκαλούμενο Σινεμά των Δημιουργών.
Ο αθεράπευτα ρομαντικός Κανελλόπουλος κατάφερε να μετουσιώσει όλες τις ανωτέρω νεότευκτες, καλλιτεχνικές αρετές με τον πλέον ιδεώδη (και γηγενή) τρόπο, αποτελώντας, μαζί με τους Κακογιάννη και Κούνδουρο, ένα αρραγές τρίπτυχο πίσω από το οποίο θα συνέπλεαν αρχικά όλοι οι «παρείσακτοι» του εμπορικού, κινηματογραφικού κατεστημένου.
Με αρχή την κατανυκτική όσο και ενθουσιώδη προβολή του ντοκιμαντέρ «Μακεδονικός Γάμος» (στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στις 23 Σεπτεμβρίου 1960) και το διεθνώς αναγνωρισμένο ως αντιπολεμικό αριστούργημα «Ουρανός», ο Κανελλόπουλος προκαλεί σύγκρουση με τη βαλτώδη βεβαιότητα της εποχής του και μας χαρίζει συναισθηματική ανάταση, καθώς ευθυγραμμίζει τις γραμμές των προσώπων και τις ψυχές των πρωταγωνιστών του με τον ατελείωτο ορίζοντα.
Με το ίδιο, συχνά ανατρεπτικό, πάθος, ο ασυμβίβαστος, αυτός, αντικομφορμιστής, απομονωμένος σκηνοθέτης, που αρνιόταν να ενταχθεί στην εποχή του, θα συνεχίσει, με την ίδια εμμονή, να αντιμετωπίζει τις ανθρώπινες σχέσεις, τον έρωτα αλλά και τα αδιέξοδα της ζωής, σε ταινίες όπως η «Εκδρομή», η «Παρένθεση» και το «Ρομαντικό σημείωμα», ταινίες που, αν και στην εποχή τους δεν είχαν την επιτυχία που τους άξιζε, παραμένουν μέχρι σήμερα δείγματα εξαίρετα ενός πρωτοποριακού κινηματογράφου, που δεν έχει χάσει τίποτα από την ομορφιά και τη δύναμή του.“
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν οι παρακάτω ταινίες, σε αλφαβητική σειρά:
– “ΕΚΔΡΟΜΗ” (1966)
– “ΟΥΡΑΝΟΣ” (1962)
– “ΡΟΜΑΝΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ” (1978)
ΜΕΤΑ-ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΝΟΣ ΑΒΕΒΑΙΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
Γράφει σχετικά ο Νίνος Μικελίδης:
“Το μέλλον, τουλάχιστον στον κινηματογράφο, δεν είναι απλά κάποιος Alien ή εξωγήινα τέρατα που έρχονται να καταστρέψουν τον πλανήτη μας. Είναι και μια ματιά σ’ ένα μέλλον που δεν είναι και πολύ μακρινό από το δικό μας, ένα μέλλον όχι και τόσο αισιόδοξο, που στηρίζεται σ’ αυτά που φτιάχνουμε σήμερα, ή πιο σωστά, που καταστρέφουμε σήμερα. Ένα μέλλον όπου η κλιματική αλλαγή, ο υπερπληθυσμός, η δηλητηρίαση του περιβάλλοντος, η ξηρασία, η φτώχια και η ανεργία, που οδηγούν σε μιαν ανεξέλεγκτη μετανάστευση, χωρίς να ξεχνάμε και τις διάφορες αρρώστιες και τους ιούς, μαζί και η ύπαρξη κάποιου είδους ζωής σε άλλα σύμπαντα, δημιουργούν ένα αβέβαιο μέλλον. Ένα μέλλον που συχνά ο κινηματογράφος έχει καταγράψει με τρομακτικές εικόνες, με ταινίες που σου προκαλούν ρίγη αλλά και ερωτήματα και σκέψεις για την ίδια τη ζωή και την ουσία της, με άλλα λόγια για την αναγκαία ή μη ύπαρξη της ίδιας της ανθρωπότητας. Μια εικόνα αυτού του κινηματογράφου αποπειράται να δώσει το αφιέρωμα του Πανοράματος.”
Προβάλλονται οι ταινίες:
“Dark Star” – John Carpenter (1974)
“Day The World Ended” – Roger Corman (1955)
“Hard To Be A God” – Aleksei German (2013)
“La Mort En Direct” (“Death Watch”) – Bertrand Tavernier (1980)
“Night Of The Living Dead” – George A. Romero (1968)
“On The Silver Globe” – Andrzej Zulawski (1988)
“Primer” – Shane Carruth (2004)
“Quatermass And The Pit” – Roy Ward Baker (1967)
“Solaris” – Andrei Tarkovsky (1972)
“The Last Man On Earth” – Ubaldo Ragona & Sidney Salkow (1964)
ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ
Γράφει σχετικά ο Νίνος Μικελίδης:
Από τις εκατοντάδες ταινίες που γυρίστηκαν με θέμα την επανάσταση, τόσο στην περίοδο του βωβού όσο και στην περίοδο του Ηχητικού, επιλέξαμε ένα μικρό δείγμα, προάγγελο αυτών που θα ακολουθήσουν τη χρονιά που μας έρχεται: ξεκινώντας με την ελληνική
«Μπάυρον, η μπαλάντα ενός καταραμένου» του Νίκου Κούνδουρου, για να φτάσουμε ως τη Γαλλική Επανάσταση, στη «Νύχτα της Βαρέν» του ‘Ετορε Σκόλα, περνώντας από την αποτυχημένη ιταλική εξέγερση του «Αλονζανφάν» των αδερφών Ταβιάνι, και τον μεξικανικό αγώνα ανεξαρτησίας του Πάντσο Βίλα στο Μεξικό, στην ταινία «Επαναστατημένο Μεξικό» του Πολ Λεντίκ, και καταλήγοντας σε μια εξέγερση των αγροτών στην Πολωνία στα τέλη του 19ου αιώνα, στην ταινία «Κόκκινος ψαλμός» του Μίκλος Γιάντσο.”
Προβάλλονται οι ταινίες:
“Μπάιρον, Η Μπαλάντα Ενός Δαιμονισμένου” – Νίκος Κούνδουρος (1992)
“Allonsanfàn” – Paolo & Vittorio Taviani (1974)
“La Nuit Des Varennes” – Ettore Scola (1982)
“Red Psalm” – Miklos Jancso (1972)
“Reed Insurgent Mexico” – Paul Leduc (1973)
Τέλος, συνεχίζεται η συνεργασία του φεστιβάλ με τις Σχολές Κινηματογράφου New York College (NYC) και Horme Pictures, παρουσιάζοντας και φέτος 2 προγράμματα επιλεγμένων σπουδαστικών ταινιών, παραγωγής 2020.
Αναλυτικότερα, προβάλλονται οι ταινίες:
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ NEW YORK COLLEGE
“Athanasia (immortality)” – Νικολέττα Χουχουλή
“The Bookworm – A quarantine short film” – Ευστράτιος Πανούριος
“With new eyes” – Γιώργος Λεοντακιανάκος
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ HORME PICTURES
“Γιασεμί (Jasmine)” – Βιολέτα Κυριάκου
“Πατρική συμβουλή (Father’s advice)” – Λυδία Τσέντα
“Τρία βήματα (Three steps)” – Βασίλης Δημόπουλος
“Φιλί (Kiss)” – Κώστας Μπαλωμένος, ‘Αζια Γωνιανάκη, Κυριάκος Μακρομάλλης,
Βαγγέλης Μητσιούλης, Πένυ Θεοδοσίου, Ρινέλα Βερυκοκάκη
